چرا این همه عبادت ها و زیارت ها و خصوصاً گریه ها، کارساز نیست و بار ما را نمی بندد؟!
آسیب شناسی عبادتها و عزاداریهای ما
چرا این همه عبادت ها و زیارت ها و خصوصاً گریه ها، کارساز نیست و بار ما را نمی بندد؟!
بیاییم یک بار دیگر در برخی از روایات، ثواب گریه بر سیدالشهدا (سلام الله علیه) و اهل بیت (علیهم السّلام) و ارزش بیمانند آن تأمل کنیم:
«لِكُلِّ شَيْءٍ ثَوَابُ إِلَّا الدَّمْعَةَ فِينَا»1؛ هر چیزی، هر کار خوبی ثوابی دارد؛ پاداش (معیّنی) دارد، جز گریه بر ما، مگر اشک ریختن بر ما که برای ثواب و پاداش آن حدّی نیست.
«نَفَسُ المَهْمُومِ لِظُلمِنَا تَسبِيحُ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَةً وَ كِتمَانُ سِرِّنَا جِهادُ فِي سَبِيلِ اللهِ»؛
و بعد فرمودند: «يَجِبُ أن يُكتَبَ هَذَا الحَدِيثُ بِالذَّهَبِ»2؛ واجب است که این حدیث با طلا نوشته شود.
حقیقتاً همین طور است، فرموده اند: اگر کسی به خاطر ظلمی که بر ما اهل بیت (علیهم السّلام) رفته، مهموم و مغموم بوده و به این مطلب مداومت کند – نه اینکه بعضی وقت ها- به جایی میرسد که حقیقتاً وقتی به نفَس خویش توجه کند، میبیند در این نفَس «سبحان الله» لحاظ است؛ به این ترتیب چنین کسی نفس که میکشد دائماً میگوید: «سبحان الله»؛
ابن فضّال از پدرش نقل میکند و ایشان از حضرت رضا (صلوات الله علیه) که فرمودند: «مَن تَذَكَّرَ مُصَابَنَا وَ بَكَى لِمَا ارتُكِبَ كَانَ مَعَنَا فِي دَرَجَاتِنَا يَومَ القِيَامَةِ...»3؛ هر کس مصیبت ما را یاد کند و بر آنچه بر ما رفته است، بگرید، روز قیامت با ما و در درجه ما خواهد بود.
اما جواب از سؤال:
حارث بن یحیی از حضرت امام باقر (علیه السلام) در مورد آیه شریفه؛ «وَإِنِّي لَغَفَّارُ لِمَن تَابَ وَآمَنَ وَ عَمِلَ صَالِحاً ثُمَّ اهتدى»؛ من بخشنده گناه کسی هستم که روی خود (را به من) برگردانده و ایمان آورده (رعایت ادب حضور مرا کرده) و عمل نیک کرده، سپس راه برده شود؛ فرمودند:
«أَلَا تَرَى كَيفَ اشْتَرَطَ وَ لَم يَنفَعهُ التَّوْبَةُ وَالإِيمَانُ وَ العَمَلُ الصَّالِحُ حَتَّى اهْتَدَى؟ وَاللَّهُ لَو جَهَدَ أَن يَعمَل بِعَمَلِ مَا قَبِلَ مِنهُ حَتَّى يَهْتَدِي، قُلتُ: إِلَى مَن جَعَلَنِي اللهُ فَداكَ؟ قَالَ: إِلَيْنَا»4؛ نمی بینی که چگونه شرط گذاشته شده که توبه و ایمان و عمل صالح نفعی ندارد مگر با راه یافتن؟ به خدا قسم، هر تلاشی برای انجام هر عملی برای پذیرفته شدن شود، از او پذیرفته نمی شود، مگر آنکه هدایت شده باشد (راه برده شده و راه یافته باشد). عرض کردم خدا مرا قربان شما بکند، به چه کسی راه یافته باشد؟ فرمودند: به ما.
یعنی همه این اعمال؛ از جمله گریه و زیارات و عبادات، هنگامی مفید فایده است که سبب یافتن وجود مبارک اهل بیت (علیهم السّلام) و داشتن آنان و بودن با ایشان باشد؛ (تقوا؛ و این همان بیان آیه شریفه «إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللهُ مِنَ المُتَّقِينَ»5 است)؛
نه آنکه بعد از گریه و زیارت و عبادت، از آنچه به آن توجه داشته و او را یافته بوده، اعراض کرده و غافل از آنها، راه و کار پیشین خود را در پیش گیرد که متأسفانه معمولاً چنین است؛ و چنین است حکایت و حکمت دستهای خالی.
مداومت به عزای سیدالشهدا (صلوات الله عليه) صباحاً و مساءً:
وجود مبارک امام زمان (علیه السلام) می فرمایند که صبح و شام در مصیبت امام حسین (علیه السلام) ناله کرده و خون گریه میکنند؛ پس شیعه ای که با ساحت مقدسه ایشان پیوند داشته باشد، بایستی به میزان چند و چون پیوندش، او نيز صباحاً و مساءً لااقل گوشه چشمش برای مصیبت امام حسین (علیه السلام) و محنت غیبت و هجران امام زمان (علیه السلام) تر شود؛ مگر آنکه گفته شود: دلها از شدّت غفلت از آن وجود مبارک و رعایت نکردن ادب آن ساحت مقدس، گَرد گرفته و کِرخ شده اند؛
به قول حکیم صفای اصفهانی که در ثنای ساحت مقدسه و مبارکه صدیقه طاهره (علیها السلام) میگوید:
هر دل که من از عشق تو دیوانه ندیدم/ دل نیست جمادی است گران سنگ ترازو؛
حسینی شدن عالم و عالمیان سبب تعجیل ظهور
رفتن ما به کربلا؛ یعنی رفتن ما سراغ امام حسين (عليه السلام) و آمدن محرم؛ یعنی آمدن امام حسین (علیه السلام) سراغ ما؛ و حالا محرم آمده است. پیام حضور امام حسین (علیه السلام) را در حزن مصیبت خود به هر کس و تا هر جا که میتوانید ابلاغ بفرمایید؛ آمدن امام حسین (علیه السلام) سراغ ما، مانند فرستادن امام حسین (علیه السلام) است دنبال زهیر، آن را قدر بدانیم؛ توجه به عالمگیر شدن مصیبت امام حسین (علیه السلام) تسهیل در امر ظهور و از اسباب تعجیل در آن است.
محرّم یعنی اینکه وجود مبارک امام حسین (علیه السلام) به طور ویژه، عالم را از وجود مبارک خود پر کرده اند؛ و به این ترتیب، همه عالم در اقیانوس حضور امام حسین (علیه السلام) واقع شده اند؛ به این حضور توجه کنید. اگر میخواهید حسینی شوید به این حضور که عالم را پر کرده، توجه کنید و سعی کنید حواستان پرت نشود. به میزانی که آدم حواسش پرت نبود، این حضور فراگیر و وجودی که عالم را پر کرده، در او تأثیر میکند. بعد میرسد به اینجا که میگوید: وقتی ایشان عالم را پر کرده اند؛ پس من دارم آن وجود مبارک را نفس میکشم.
اگر همراه با این توجه و تنفّس و حضور، مؤدّب باشیم خیلی طول نمیکشد که احساس میکنیم، دارید حسینی میشوید؛ در خودتان حضور وجود مبارک امام حسین (علیه السلام) را می یابید؛ و می یابید که از وجود مبارک ایشان پر شده اید. هر قدر مواظبتتان و توجّهتان را بیشتر بکنید و بیشتر هم طول بکشد، بیشتر بهرهمند میشوید.
برای انس پیدا کردن با آن وجود مطهر مقدس، دو ماه فرصت کمی نیست، تا بتوان با آن انس پیدا کرده و عمری را با آن به سر برد. و همچنین است مؤثرترین عمل برای تعجیل در فرج صاحب الزمان (علیه السلام).
چگونه با گریه بر حسین بن علی، زمینه ساز ظهور امام زمان (صلوات الله عليهم) شویم:
فرموده اند: وجود مبارک امام حسين (عليه السلام) «عَبرَةُ كُلّ مُؤْمِنِ»6 هستند؛ یعنی هر مؤمنی که برای سیدالشهداء گریه میکند، خودِ اشکی که میریزد، امام حسین (سلام الله علیه) است. باز فرموده اند که ایشان «قَتِيلُ العَبَرات»7 هستند؛ یعنی کشته اشکهایی که برای او ریخته میشود؛ پس وقتی ایشان خودِ آن اشکهایی هستند که برای ایشان ریخته میشوند؛
اوّل: با توجه به اینکه اشک نشانه محبّت و معرفت است؛ پس به این ترتیب خوردن اشکی که برای امام حسین (علیه السلام) دارد ریخته می شود تشدید و تعمیق محبّت و معرفت نسبت به ایشان، برای خود انسان است.
دوم: با توجه به اینکه همۀ ذرّات بدن انسان مثل کل بدن انسان، واجد حیات، فهم، شعور و توانایی دیدن و شنیدن هستند، موقع گریه بر سیدالشهدا (سلام الله علیه) قصد کنید با همه تنتان گریه کنید؛ به این ترتیب نه فقط دل شما، بلکه گِل شما و تن شما هم حسینی میشود؛ گِل شما هم تربت کربلا میشود.
سوم: اگر کسی موقع سخنرانی کردن و روضه خواندن این طور قصد کند که همه کائنات بشنوند؛ هر انس و جنّ و ملکی بشنود، به دلیل اینکه گریه بر سیدالشهدا همۀ آلودگیها، همه گناهان را پاک میکند و نورانیّت و طهارت ایجاد میکند؛ لذا این اتفاق می افتد که اگر إن شاء الله با صداقت و شدّت و محبت بوده باشد، که همه عالم بشنوند و گریه کنند و به این ترتیب، عالم تطهیر شده و برای آمدن و ظهور وجود مقدس امام زمان (صلوات الله علیه) آماده شود...
«... اللَّهُمَّ وَ سُرَّ نَبِيَّكَ مُحَمَّداً صلى الله عليه وآله بِرُؤيَتِهِ وَ مَن تَبِعَهُ عَلَى دَعوَتِهِ وَ ارحم استِكانَتَنَا بَعدَهُ...» فرموده اند: دعای پدران و مادران در حق فرزندان مستجاب است8؛ کاش آرزوی پدران و مادران از شیعیان و محبان اهلبیت (علیهم السلام) را در نامگذاری فرزندان خود به نام آنان (عليهم السلام) به جای دعا قبول بفرمایند؛ تا محمّدها محمّدی شوند، علیها و رجبعلیها و محرمعلیها علوی، فاطمهها فاطمی و حسنها حسنی، حسین ها حسینی و... رضاها رضوی و ... مهدیها مهدوی و.... بوی خوش نسیمی که آمدن شما را خبر میدهد.
اربعين فراق و تجلّی تمنّای ظهور در زیارت پیاده آن
اربعين تعلیم چگونه سرکردن در فراق امام (علیه السلام) است: انتظار، اشتیاق، تمنّا و تلاش.
تمام صورتهای عزاداری سنتی، صورتهای نمادین و نظم یافته واقعه کربلاست: از سینه زدن تا زنجیر زدن، حتی قمه زدن و از جمله پیاده روی در اربعین که از سابق الایام بوده و بحمدلله در سنوات اخیر توجه بیشتر به آن شده که بنده آن را از عنایات ویژه امام حسین (علیه السلام) برای کمک ایشان برای امر ظهور میدانم.
این حرکت، حادثه بزرگی در تبلیغ تشیّع و معرفی امام حسین (علیه السلام) به دنیا میباشد. متن و مقصد ظهور امام زمان (علیه السلام)، واقعه کربلا و امام حسین (علیه السلام) است. متن پرچم لشکر آن حضرت که «يَالَثَارَاتِ الحُسَین» است، مبین همین امر می باشد.
منابع:
1 کامل الزیارات: 106
2 امالی شیخ طوسی: 115
3 امالی شیخ صدوق: 73
4 تفسیر قمی 2: 61
5 مائده: 27
6 کامل الزیارات: 108
7 همان: 109
8 مکارم الاخلاق: 275